ZZDR PKP: Nowe obowiązki dyżurnych nic nie dały [polemika z UTK]

Poprawka do instrukcji Ir-1 dotyczy komunikacji między dyżurnym ruchu a maszynistą. Od 12 września 2024 r. ten pierwszy ma obowiązek powiadamiać drugiego drogą radiową o wszelkich zmianach w organizacji ruchu powodujących konieczność zmiany prędkości lub dodatkowego zatrzymania. W grudniu pisaliśmy o sprzeciwie dyżurnych wobec tego rozwiązania (podnoszą oni zarzut przeciążenia pracą), a w ostatni weekend – o stanowisku Urzędu Transportu Kolejowego, którego prezes był jednym z pomysłodawców zmiany.

Właśnie do tego ostatniego tekstu odniósł się Związek Zawodowy Dyżurnych Ruchu PKP. Jego przedstawiciele zarzucają UTK formułowanie nieprawdziwych tez w oparciu o „co najmniej nieścisłe” dane.

ZZDR: UTK zaniża liczbę zdarzeń SPAD

– Przedstawione przez Rzecznika stanowisko Urzędu nie tylko stoi w sprzeczności z twardymi danymi wynikającymi z ilości oficjalnie zarejestrowanych wydarzeń określanych jako SPAD [tzn. przejechanie sygnału „Stój” – przyp. RK], ale i rzeczywistością, z jaką faktycznie mamy do czynienia na polskich kolejach – twierdzi rzecznik ZZDR Grzegorz Herzyk. Jak ocenia, stanowisko świadczy o tym, że rzeczywistym celem zmiany Ir-1 jest „przerzucenie lub rozmycie odpowiedzialności za wydarzenia typu SPAD”. Temu, zdaniem rzecznika, ma służyć usankcjonowanie dobrych praktyk stosowanych przez dyżurnych ruchu w komunikacji z maszynistami jako obowiązku przepisowego.

Przedstawiciel ZZDR przytacza oficjalne dane, według których od czasu wprowadzenia omawianej poprawki we wrześniu 2024 r. do 12 stycznia 2025 r. wydarzeń typu SPAD wystąpiło łącznie 90, co daje ponad 22 wydarzenia miesięcznie. Oskarża też UTK o ukrywanie danych. – Zgodnie z nomenklaturą kolejową wydarzenie to każda niepożądana sytuacja zaistniała w systemie transportu kolejowego lub jego otoczeniu zakłócająca realizację procesu przewozowego, w szczególności powodująca zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu kolejowego, opóźnienie pociągu lub zakłócenie prac manewrowych. Dlaczego więc Urząd do wydarzeń określanych jako SPAD i do swoich statystyk nie uwzględnia sytuacji potencjalnie niebezpiecznych kategorii D-79, czyli niezatrzymanie się pojazdu kolejowego na stacji lub przystanku osobowym, na którym miał wyznaczony postój dla wsiadania i wysiadania pasażerów, w miejscu, w którym powinien się zatrzymać, albo przejechanie poza miejsce oznaczone wskaźnikiem według instrukcji Ie-1? – pyta Herzyk.

– Oficjalnie zarejestrowanych na sieci PLK sytuacji takich tylko od dnia wejścia w życie wrześniowej poprawki mieliśmy 20. Może tutaj Urząd w swojej kreatywności ochrony pracy maszynisty pokusi się o rozwiązanie, że np. przy każdym wskaźniku W4 [oznaczającym miejsce zatrzymania czoła pociągu – przyp. RK] rekomenduje postawienie pracownika PLK z tarczą D1 [przenośna, wbijana między szynami tarcza zamknięcia toru – przyp. RK], którą po zatrzymaniu przez maszynistę pojazdu trakcyjnego będzie ściągał? Bo tu już chyba dyżurnemu tego nie da się przypisać – ironizuje rzecznik związku.

Powstał komitet protestacyjny. Czy dojdzie do wstrzymania ruchu?

Jak wylicza, na 90 wydarzeń określanych jako SPAD od dnia wprowadzenia z rekomendacji UTK wrześniowej poprawki do instrukcji Ir-1 składa się: 16 wypadków kategorii B04 (z czego 5 w ciągu ostatniego miesiąca) 54 incydenty kategorii C44 (6 w ostatnim miesiącu) i 20 sytuacji potencjalnie niebezpiecznych kategorii D79 (7 w ostatnim miesiącu). – Dane te zaprzeczają tezie stawianej w Państwa publikacji przez Pana Rzecznika Frankowskiego, że wprowadzenie przedmiotowej poprawki poprawiło poziom bezpieczeństwa – podkreśla reprezentant ZZDR. Zaprzecza też, jakoby wprowadzono jednocześnie inne zmiany legislacyjne w instrukcjach, zmniejszające obciążenie dyżurnych ruchu obowiązkami.

– Dziwi nas także postawa Urzędu jako regulatora rynku, który ustami swojego Rzecznika stwierdza, że nie rozstrzyga, czy dyżurnych ruchu na sieci powinno być więcej. Po raz kolejny więc zadajemy Urzędowi pytania: kiedy Urząd zajmie się problemem czasu pracy dyżurnych ruchu, a nie tylko maszynistów? Kiedy Urząd zajmie się problemem pola widzenia i pracy dyżurnych ruchu, czyli określenia, ile jeden dyżurny ruchu może jednocześnie obsługiwać urządzeń i obserwować monitorów ekranowych na swoim stanowisku pracy? – punktuje Herzyk.

Rzecznik ZZDR odniósł się też do przywołanego przez UTK spotkania 12 grudnia ubiegłego roku. Nie zakończyło ono sporu. – W związku dalszym brakiem zrozumienia problemu ze strony Urzędu Związek Zawodowy Dyżurnych Ruchu podjął decyzję o wszczęciu procedur związanych z akcją protestacyjną. Powołany został Międzyzakładowy Komitet Protestacyjno-Strajkowy – informuje Herzyk. Jak deklaruje, Związek będzie dążył do ochrony pracy dyżurnych ruchu, w tym – do zaprzestania obciążania ich dodatkową odpowiedzialnością i obowiązkami, których już w tej chwili mają w nadmiarze. Protestujący zamierzają dążyć do tego celu „wszelkimi prawnie dostępnymi metodami do wstrzymania ruchu kolejowego w Polsce włącznie”.